مروری بر تحولات جنگ قره‌باغ از ابتدا تا پایان نبرد / تحقق رویای ۳۰ ساله و دور از دسترس جمهوری آذربایجان در کمتر از ۲ ماه + نقشه و تصاویر
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۹۶۱۴۴۹
سرانجام پس از ۲۶ سال ارتش ارمنستان از مناطق اشغالی خاک جمهوری آذربایجان (مناطقی جدای از قره باغ) خارج شده و کنترل موقت منطقه قره باغ نیز به نیروهای صلح بان ارتش روسیه سپرده شد.
سرویس جهان مشرق _ نبرد منطقه قره باغ که از روز ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ میلادی آغاز شده بود سرانجام با امضای معاهده آتش بس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان که با وساطت دو کشور روسیه و ترکیه انجام گرفته بود به پایان رسید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آخرین تمرین نظامی پیش از شروع جنگ
اگرچه در طول ۳۰ سال گذشته همواره درگیری‌های کوچک و بزرگ در منطقه قره باغ میان ارتش دو کشور وجود داشته است اما آخرین مورد درگیری‌های پیش از جنگ بزرگ اخیر از جهاتی منحصر به فرد و خاص بود.
در روزهای ابتدایی مرداد ماه سال جاری (میانه ماه جولای میلادی) رسانه‌های دو طرف از درگیری‌های نسبتا سنگین در مناطق مرزی دو کشور در شرق قره باغ خبر دادند. ارتش جمهوری آذربایجان بدون استفاده از قوای پیاده و زرهی اقدام به حملات سنگین پهپادی و توپخانه‌ای به مواضع ارتش ارمنستان در شرق و شمال منطقه قره باغ کرده بود.
نخستین بار نظامیان آذری از تسلیحات مدرنی که در سالهای اخیر از متحدان خود نظیر رژیم صهیونیستی خریداری کرده بودند استفاده کردند. در موج نخست حملات نظامیان ارتش جمهوری آذربایجان سنگرهای مرزی قوای ارمنی را با استفاده از موشک‌های ضد زره سری Spike ساخت اسراییل هدف قرار دادند و سپس برای حمله به مواضع عمقی تر رقیب شروع به شلیک پهپادهای انتحاری کردند.
از سال ۲۰۱۰ به این سو ارتش جمهوری آذربایجان که به شکل سنتی کاربر تسلیحات ساخت شوروی سابق و روسیه بود دست به خرید گسترده تسلیحاتی از رژیم صهیونیستی زد که طیف وسیعی از پهپادهای شناسایی و انتحاری از مهمترین بخش های قراردادهای امضا شده میان دو طرف بود.
پهپادهایی نظیر هاروپ، هارپی، هرون، هرمس ۴۵۰ و ۹۰۰، اسکای استرایکر و اوربیتر۳ به تعداد بسیار زیادی توسط ارتش این کشور خریداری شده و نخستین بار به شکل گسترده در درگیری با ارتش ارمنستان مورد استفاده قرار گرفت.
در این موج درگیری‌ها ارتش ارمنستان با استفاده از سامانه‌های پدافند موشکی و سیستم های جنگ الکترونیک خود حدود ۱۰ تا ۱۵ فروند پهپاد رقیب را سرنگون کرد و بدین وسیله خود را پیروز این موج از درگیری پراکنده میان دو طرف میدانست. البته قابل ذکر است که در تمام سالیان گذشته تقریبا تمامی حملات ارتش جمهوری آذربایجان به منطقه قره باغ توسط ارمنستان دفع شده بود اما اینبار تفاوتی بزرگ و عبرت آموز برای جمهوری آذربایجان داشت.
در واقع فرماندهان ارتش این کشور تنها یک تمرین نظامی و مانور واقعی را برای حمله ۲ ماه بعد خود انجام داده بودند تا نظامیان این کشور از آمادگی ذهنی کافی برای چگونگی نبرد با دشمن برخوردار باشند.
آغاز جنگ بزرگ قره باغ با فرماندهی میدانی ترکیه
کشور جمهوری آذربایجان از بدو تاسیس خود همواره در بسیاری از فاکتورهای حیاتی نسبت به رقیب خود ارمنستان برتری داشته است؛ از جمله در مبحث جمعیت و نیروی انسانی، قدرت اقتصادی و میزان تولید ناخالص ملی، ارتش بزرگتر با حجم و کیفیت نجهیزاتی برتر نسبت به رقیب، اما همواره در برابر ارتش ارمنستان در میدان نبرد ناکام بودند.
حلقه مفقوده و آنچه این کشور در میدان رزم به آن احتیاج داشت فرماندهی صحیح و حرفه ای قوا و استفاده از فاکتورهای برتری این کشور نسبت به ارمنستان بود. چیزی که به مدد ورود ترکیه به عنوان کشوری که ارتش آن عضو ناتو بوده و با بالاترین استانداردهای موجود نظامی به طراحی عملیات و مدیریت میدان نبرد میپردازد محقق شد.
تقریبا در نخستین روزهای موج آخر درگیری در مرداد ماه بود که رسانه‌ها تصاویری از امضای قراردادهای همکاری نظامی میان ترکیه و جمهوری آذربایجان منتشر کردند که ظاهرا صادرات تکنولوژی پهپادی بخشی از مفاد این قرارداد بود. اما شاید کمتر کسی تصور میکرد تنها ۲ ماه بعد ارتش ترکیه با وارد کردن ۸ فروند پهپاد رزمی Bayraktar TB۲ به همراه سامانه‌های اخلالگر Koral و اعزام چند هزار مزدور تکفیری از سوریه و لیبی به قره باغ مدیریت و فرماندهی جنگی بزرگ برای بازپس گیری این منطقه را به دست گیرد.
در واقع اینبار دیگر خبری از اشتباهات بزرگ فرماندهان آذری و بر باد رفتن آرزوهای دیرینه برای پس گرفتن خاک اشغالی این کشور نبود و تقریبا در پایان هفته نخست جنگ، روند میدانی کاملا یکطرفه شده و ارتش ارمنستان بدون اینکه بتواند تلفات و خسارات خاصی به رقیب وارد کند تنها مشغول عقب نشینی تدریجی از این منطقه بود.
تحلیلی بر تاکتیک‌های نظامی ترکیه برای کسب پیروزی
درس بزرگی که قوای متحد در درگیری قبل در برابر ارتش ارمنستان فرا گرفتند این بود که با توجه به تراکم شدید سامانه‌های پدافندی ارمنستان در محدوده کوچک قره باغ، امکان عملیات امن پهپادهای رزمی، شناسایی و انتحاری برای آنها وجود نداشته و نخست باید نسبت به ایجاد منطقه امن هوایی اقدام کرد.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی‌کند.فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4
نابودی ادوات پدافندی و زرهی ارتش ارمنستان از دید دوربین پهپادهای انتحاری
بدین منظور همزمان رادارهای هوابرد آواکس ارتش ترکیه و سیستم های مخصوص جمع آوری سیگنال‌های راداری اقدام به کشف موقعیت مواضع پدافندی ارتش ارمنستان میکردند. سپس سامانه اخلالگر و جنگ الکترونیک Koral که در گذشته عملکرد درخشان خود در سوریه و لیبی را به نمایش گذاشته بود اقدام به اشباع و فریب دادن رادارهای پدافند ارتش ارمنستان میکرد.
در این هنگام پهپادهای شناسایی_رزمی بیرقدار از راه رسیده و با استفاده از بمب‌های MAM_L لانچرهای پدافندی ارمنستان را نابود میکردند. برخی مواقع نیز پهپادهای بیرقدار در نقش شناسایی وارد منطقه نبرد میشدند و ارتش جمهوری آذربایجان با شلیک پهپادهای انتحاری Harop اقدام به نابودی پرتابگرهای سیستم پدافندی ارتش ارمنستان میکردند.
این تاکتیک از روز نخست جنگ تا آخرین ساعات نبرد به کار گرفته شد و با نابود کردن ۲۵ واحد پدافندی ارتش ارمنستان از تور ام ۲ تا اس ۳۰۰ و SA۸ عملکردی درخشان از خود بر جای گذاشت.
پس از کسب برتری کامل هوایی و سرکوب شدید پدافند موشکی ارمنستان، بایستی دومین مانع بزرگ برای پیشروی زمینی قوای متحد یعنی توان زرهی و توپخانه‌ای ارتش ارمنستان از میان برداشته میشد که در درگیری‌های سالهای اخیر و حتی هفته نخست جنگ بزرگ فعلی تلفات و خسارات شدیدی به ارتش جمهوری آذربایجان وارد کرده بودند.
در اینجا نیز پهپادهای انتحاری آذری و بیرقدارهای ترکیه با خیالی آسوده از آسمان امن ایجاد شده، شروع به شکار و قتل عام ادوات زرهی و توپخانه‌ای ارمنستان کردند.
حجم تجهیزات نابود شده ارمنستان در ماه نخست نبرد آنقدر زیاد بود که تقریبا روزانه ۲ یا ۳ فیلم تبلیغاتی از سوی وزارت دفاع جمهوری آذربایجان تحت عنوان نابودی ده‌ها تانک و نفربر و توپ دشمن منتشر میشد و در روزهای پایانی جنگ پهپادهای ترکیه که دیگر چیزی برای شکار برای آنها باقی نمانده بود اقدام به کشف و نابودی تجمعات نیروهای پیاده ارمنی میکردند!
در سوی مقابل اما ارمنستان فاقد یک متحد قدرتمند نظیر ترکیه برای حمایت و فرماندهی صحیح میدان نبرد بود. اگرچه به طور کلی ارتش ارمنستان نسبت به رقیب خود جمهوری آذربایجان حرفه ای تر و منسجم تر بوده و از آموزش و نظم بهتری برخوردار بود، اما ورود یک ارتش عضو ناتو و برتری تکنولوژیک رقیب به طور کامل صحنه نبرد را تغییر داده بود.
تنها متحد کشور ارمنستان یعنی روسیه نیز به دلایل مختلف از جمله اختلاف نظر شدید با نیکول پاشینیان نخست وزیر این کشور و این موضوع که به شکل قانونی و بر طبق قطعنامه‌های سازمان ملل ارتش ارمنستان اشغالگر بوده و این مناطق قانونا به جمهوری آذربایجان تعلق دارد، از مداخله مستقیم به سود متحد خود امتناع کرده و تنها در آخرین لحظات برای حفظ وجهه ارمنستان و نفوذ خود در منطقه قفقاز معاهده آتش بس و ایجاد نیروی حافظ صلح در قره باغ تا زمان تعیین تکلیف این منطقه را با همراهی ترکیه اجرایی کرد.
معاهده ای که بر اساس آن اگرچه هنوز منطقه قره باغ به شکل خودمختار بوده و جمهوری آذربایجان به آن تسلط ندارد اما موجب بازپسگیری بخش بزرگی از مناطق اشغال شده این کشور در جنگ سال ۱۹۹۴ همراه با اتصال منطقه تحت انزوای نخجوان به خاک اصلی این کشور از طریق کریدور برقرار شده با وساطت ترکیه شد.
رویایی که تحقق آن حدود ۳۰ سال به درازا انجامیده و شاید برای بسیاری از مردم جمهوری آذربایجان نیز به تدریج به دست فراموشی سپرده میشد اما این کشور با همراهی ترکیه موفق شد در کمتر از ۲ ماه رویای دیرینه بازپسگیری خاک اشغال شده خود را به واقعیت تبدیل کند.
منبع: مشرق
کلیدواژه: کرونا اعتراضات آمریکا قره باغ جمهوری آذربایجان و ارمنستان روسیه جمهوری آذربایجان ارتش ارمنستان اسرائیل آذری ناتو سوریه نیکول پاشینیان رژیم صهیونیستی ارتش ترکیه شوروی سابق ارتش روسیه ترکیه لیبی پهپاد پدافند هوایی رادار قره باغ سامانه S۳۰۰ نخجوان تحولات منطقه اخبار داغ ارتش جمهوری آذربایجان پهپادهای انتحاری ارتش ارمنستان ارتش ارمنستان رژیم صهیونیستی منطقه قره باغ توپخانه ای دو کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۹۶۱۴۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه‌های آمریکا و اروپا برای نفوذ در قفقاز
آمریکا و اتحادیه اروپا مشتاقند جمهوری آذربایجان را تحت‌فشار بگذارند. هدف اصلی تغییر وضعیت ژئوپلیتیک موجود در قفقاز جنوبی، محدود کردن اراده ژئوپلیتیکی مسکو است که در فرآیندهای منطقه‌ای تعیین‌کننده است. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، الچین خالدبیلی روزنامه‌نگار ینی مساوات با نگارش یادداشتی با عنوان «کاخ سفید گامبیت(ابرمرد خیالی آمریکایی) قفقاز را آغاز کرد اما باکو به آن پایان داد» می‌نویسد: به نظر می‌رسد که آمریکا و غرب مصمم به توسعه بیشتر برای نفوذ در قفقاز جنوبی هستند. در هر صورت اخیراً پیام‌های محافل سیاسی غرب در خصوص این منطقه به وضوح محتوای تقابلی شدیدی با باکو و مسکو دارد. بنابراین محافل سیاسی غربی سعی دارند روسیه را به عنوان منبع اصلی تنش نظامی-سیاسی در قفقاز جنوبی معرفی کنند. آنها از این ادعاها برای استدلال در مورد اهمیت حذف قفقاز جنوبی از حوزه نفوذ روسیه استفاده می‌کنند.
همچنین باید توجه داشت که این ادعاهای آمریکا و غرب برای شرایط فعلی تا حدودی اغراق‌آمیز است. حداقل به این دلیل که اخیراً آمریکا و غرب عامل محرک افزایش تنش نظامی-سیاسی در این منطقه بوده‌اند، نه روسیه. در هر صورت، نتایج ژئوپلیتیک کنفرانس مشترک بین آمریکا، اتحادیه اروپا و ارمنستان در بروکسل به تدریج خود را نشان داده و این را می‌توان تحریک بروکسل با هدف تأثیرگذاری مستقیم بر جهت‌گیری فرآیندهای ژئوپلیتیک منطقه‌ای دانست.
نکته این است که تحریک بروکسل در درجه اول تلاشی برای مداخله در وضعیت ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی است. زیرا آمریکا و اتحادیه اروپا در تلاش هستند تا در این منطقه بر روی ارمنستان مانورهای ژئوپلیتیکی انجام دهند.
ارمنستان به عنوان کشوری که متحمل شکست نظامی در جنگ دوم قره‌باغ شد، به یک سد ضعیف در منطقه تبدیل شده است. از این رو، آمریکا و اتحادیه اروپا به قصد تقویت مجدد ارمنستان تلاش می‌کنند این کشور را که پایگاه نظامی- سیاسی خود در منطقه می‌دانند، بار دیگر به یک عامل ژئوپلیتیک تبدیل کنند و بیشتر اقدامات انجام شده پس از تحریک بروکسل در راستای همین هدف است.
اول از همه، آمریکا و اتحادیه اروپا مشتاق‌اند جمهوری آذربایجان را تحت‌فشار بگذارند و از بازی خارج کنند. هدف اصلی تغییر وضعیت ژئوپلیتیک موجود در قفقاز جنوبی، محدود کردن اراده ژئوپلیتیکی مسکو است که در فرآیندهای منطقه‌ای تعیین‌کننده است. با ایجاد شرایط جدید منطقه‌ای، تلاش شد تا مواضع منطقه‌ای ارمنستان تقویت و به پایگاهی مؤثر تبدیل شود. این بدان معنا بود که یک تهدید واقعی برای منافع ملی آذربایجان و روسیه در حال ظهور است.
البته جمهوری آذربایجان نمی‌توانست ناظر این طرح‌های آمریکا و اتحادیه اروپا بماند. بنابراین، باکو ابتدا به تحریک بروکسل واکنش تندی نشان داد و سپس اعلام کرد که اجازه دخالت در قفقاز جنوبی را نخواهد داد. بعدها محافل رسمی آذربایجان با انجام مانورهای سیاسی از جمله اتحاد با روسیه، تأثیرات تحریک آمریکا و اتحادیه اروپا را تقریباً خنثی کردند و با آن، در واقع، سناریوهای جدید غرب در قفقاز جنوبی مسدود شد و شکست خورد.
در واقع باکو پیام روشنی داد که می‌تواند روابط متقابل با کرملین را بیشتر توسعه دهد. بنابراین جمهوری آذربایجان دارای پتانسیل ژئوپلیتیکی گسترده‌ای برای مشارکت استراتژیک با روسیه است. به ویژه، در حال حاضر یک آشتی نسبتاً جدی بین منافع آذربایجان و روسیه در قفقاز جنوبی وجود دارد. کرملین در تلاش است از مواضع روسیه در منطقه که هدف آمریکا و غرب است محافظت کند. باکو مصمم است مانع از تلاش آمریکا و اتحادیه اروپا برای مداخله در قفقاز جنوبی با دور زدن آذربایجان از طریق ارمنستان شود. از این نظر مشکل اصلی مشترک جمهوری آذربایجان و روسیه در منطقه تقریباً مشابه است.
بنابراین تفاهم تاریخی میان باکو و کرملین در آستانه سفر الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان به مسکو کافی است تا بسیاری از کشورهای غربی را ناامید کند. بدین ترتیب، رهبری سیاسی هر دو کشور موفق شدند خیلی زودتر از موعد بر سر خروج نیروهای حافظ صلح روسیه از خاک آذربایجان به توافق برسند. اما آمریکا و غرب امیدوار بودند که همین موضوع منجر به درگیری جمهوری آذربایجان و روسیه شود و ناکامی در این امر به ناچار منجر به اختلال در برنامه‌های تغییر وضعیت منطقه شد.
جالب است که محافل سیاسی غرب، به ویژه آمریکا، هر چند دیر متوجه شدند که اشتباهات کاملاً جدی در قفقاز جنوبی صورت گرفته است. بنابراین به نظر می‌رسد آمریکا که قصد دارد جمهوری آذربایجان را در فرآیندهای منطقه‌ای مشترک با اتحادیه اروپا و ارمنستان به پس‌زمینه بکشاند، با مانورهای انعطاف‌پذیر باکو درمانده شده است. در هر صورت، این واقعیت که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا مجبور شد برای گفتگو در مورد وضعیت قفقاز جنوبی، تلفنی با رئیس‌جمهور الهام علی‌اف تماس بگیرد، نکاتی را آشکار کرد.
نکته این است که کاخ سفید قبلاً درک کرده که دستیابی به اهداف ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی با دور زدن جمهوری آذربایجان از طریق ارمنستان امکان‌پذیر نخواهد بود. اگر کاخ سفید دریچه‌ای برای همکاری ژئوپلیتیکی با باکو باز نگه ندارد، تردیدی وجود ندارد که باکو از بستن «درب منطقه» به روی غرب دریغ نخواهد کرد و این ممکن است راه را برای شکست بعدی سیاست غرب در قفقاز جنوبی هموار کند.
ظاهراً «گامبیت قفقاز جنوبی» که توسط تحرکات آمریکا و اتحادیه اروپا آغاز شد، با شکست مواجه شد، اگرچه ارمنستان در «وضعیت قربانی اصلی» باقی ماند، اما در واقع دستان آمریکا و اتحادیه اروپا برای آن خالی ماندند. از این منظر، می‌توان در نظر گرفت که اگرچه کاخ سفید «گامبیت قفقاز» را آغاز کرد، اما دقیقاً باکو بود که با موفقیت به آن پایان داد و در نتیجه، این ارمنستان بود که بازنده اصلی باقی ماند.
به موازات همه اینها، سفر الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان به مسکو با نتایج موفقیت‌آمیزی به پایان رسید و وضعیت نسبتاً بدی را برای سناریوهای غربی در قفقاز ایجاد کرد. زیرا رهبران جمهوری آذربایجان و روسیه توانستند روشن کنند که هیچ تناقضی بین دو کشور وجود ندارد و علاوه بر این، بیانیه مسکو در مورد فعالیت اتحاد دو کشور در پیش‌زمینه قرار گرفت. در چنین شرایطی، تردیدی وجود ندارد که نقشه‌های غرب در قفقاز جنوبی در معرض خطر بزرگی قرار دارد.
عدم تمایل جمهوری آذربایجان به روند ادغام در اروپاعلی‌اف: فعالیت مرکز نظارت مشترک روسیه و ترکیه به پایان رسیدعلی‌اف: آذربایجان هرگز به اوکراین سلاح نمیدهدانتهای پیام/
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت